Bezienswaardigheden

9 avontuurlijke bezoekersmijnen

Mijnwerkersgroet “Glück auf” in Hallstatt © FREN Media, Frits Roest

Salzburgerland

1. Kupferbergbaumuseum Mühlbach

Kopermijn Mühlbach © Thomas Müller

In het huidige Mühlbach am Hochkönig wijzen sporen en vondsten op een prehistorisch industrieel centrum van meer dan vierduizend jaar oud. De hoogtijdagen van de kopermijnbouw hier lagen tussen 2000 tot 800 v.C. Enkele jaren na de herontdekking van de mijngangen in 1827 werd de Mitterberger Kupfergewerkschaft opgericht en in datzelfde jaar werd de eerste mijn, de Mariahilf Stollen aan de Roßbach, weer in gebruik genomen. Inmiddels is de exploitatie gestaakt. Een rondleiding door de bezoekersmijn begint nu in het museum in het voormalige Knappenheim, waar de geschiedenis van de kopermijnbouw wordt verteld. De demonstratieschacht omvat vijftien belevingsstations die dieper ingaan op de moeizame weg van de koperwinning vanaf de prehistorische methode om vuur te stoken tot de moderne winning in de 20e eeuw.
Mühlbach am Hochkönig 237, museum-hochkoenig.com

2. Schaubergwerk Leogang

Schwarzleo Leogang © Wikimedia Commons / Markscheider

In veel showmijnen daal je met een treintje of glijbaan af. Zo niet in het Schaubergwerk Leogang, waar je de rondleiding van circa een uur volledig te voet aflegt, net als de mijnwerkers die hier vroeger erts wonnen. Meer over de historische mijnbouw en de mijnwerkers komt je te weten in het Bergbaumuseum in het voormalige kantoor van de beheerder. Zo herinnert de Hoyerstube aan de leider van de koempels die vanwege hun Lutherse geloof uit hun thuisland Duitsland waren gevlucht. Ook is er een mineralenkabinet met een rijke verzameling bijzondere stenen die tijdens het werk in de mijnen zijn gevonden.
Schwarzleo 3 in Leogang, schaubergwerk-leogang.com

3. Salzwelten Hallein

Onderaards meer in de zoutmijn © Kossmann

De Halleiner zoutmijn, ook wel het Salzbergwerk Dürrnberg genoemd, ligt slechts 30 kilometer van de stad Salzburg. De mijn was tot 1989 in gebruik. Tegenwoordig is een deel van het ondergrondse gangenstelsel met gids toegankelijk. Nadat je met een treintje de mijngang bent ingereden, begint de rondleiding van ongeveer een uur. Je vaart onder meer over een ondergronds zoutmeer en ziet films en animaties over het ontstaan van de mijnen en de betekenis ervan voor de stad Salzburg. Ook blijf je staan bij de plekken waar in 1577 en 1616 de gemummificeerde lijken zijn gevonden van Keltische mijnwerkers. Een indruk van het dagelijks leven in die tijd krijg je in het naast de Salzwelten gelegen Keltendorp Salina.
Ramsaustraße 3 in Bad Dürrnberg, salzwelten.at

Opper-Oostenrijk

4. Salzwelten Hallstatt

Zoutmijn Hallstatt © FREN Media, Frits Roest

In Hallstatt wordt de geschiedenis van de zoutmijnbouw door Kelten in de bronstijd spannend verteld met moderne multimediatechnologie, zoals een bronstijdbioscoop vierhonderd meter onder de grond met animatiefilms die het dagelijkse werk in Hallstatt in de bronstijd laten zien. Buiten de mijn vormt de Skywalk een hoogtepunt. Op 360 meter hoogte (bereikbaar met kabelbaan) heb je vanaf dit vrij zwevende uitkijkplatform een panoramisch uitzicht op werelderfgoedstad Hallstatt en het de Hallsättersee.
Salzbergstraße 21 in Hallstatt, salzwelten.at

Stiermarken

5. Salzwelten Altaussee

Zoutmijn Altaussee © Scenomedia

In de zoutmijnen van Altaussee in het Ausseerland (Salzkammergut) lopen de in de bergen uitgehakte tunnels door zuiver steenzout. Daardoor zijn er kilometers lang de meest uiteenlopende vormen, kleuren en structuren op de muren te zien. Je komt verder onder meer langs een door mijnwerkers uitgehouwen Barbarakapel, een zoutmeer en een mineralenkamer. Deze showmijn is bovendien de grootste nog actieve zoutmijn in Oostenrijk. Historisch interessant: Tijdens de Tweede Wereldoorlog bewaarden de nazi’s in deze mijngangen door hen geroofde kunstschatten.
Lichtersberg 25 in Altaussee, salzwelten.at

6. Abenteuer Erzberg

IJzermijn Erzberg © FREN Media, Frits Roest

De Erzberg in Eizenerz  (Hochsteiermark) is  de grootste actieve ijzerertsmijn van Midden-Europa. Hier wordt al minstens vanaf de 11de eeuw ijzererts gewonnen. Aanvankelijk gebeurde dat uitsluitend ondergronds. In 1890 werd daarnaast de dagmijnbouw ingevoerd. Na sluiting van de laatste mijngang in 1968 wordt het ijzererts zelfs alleen nog aan de oppervlakte afgegraven. Een bezichtiging van de ondergrondse mijn (waarbij het eerste stuk met een treintje wordt afgelegd) is nu onderdeel van het  Abenteuer Erzberg, dat daarnaast bestaat uit een spannende rit over het terrein van de dagbouw met de Hauly (een omgebouwde 860 PS-wagen met uitzichtplatform). Het historische dalstation herbergt een bezoekerscentrum met souvenirwinkel en het Haulyrestaurant (met terras). Een interactieve installatie laat zien hoe de Erzberg in de loop der jaren door de dagbouw is veranderd.  
Trofenbachgasse 13 in Eisenerz, abenteuer-erzberg-at

Tirol

7. Schwazer Silberbergwerk

Zilvermijn Schwaz © FREN Media, Frits Roest

In Schwaz, de hoofdstad van de Silberregion Karwendel in Tirol, begon men in 1420 zilver te winnen in de berg Falkenstein. Tussen 1490 en 1500 werd maar liefst 129.000 kilo zilver uit de berg gehaald. De Schwazer mijnen leverden daarmee 85 procent van alle Europese zilver en de Tiroolse landvorsten werden er schatrijk van. Gunstige import van zilver uit de Nieuwe Wereld luidde de neergang van de zilvermijnbouw in Schwaz in, maar de laatste mijn (voor erts) werd pas in 1999 gesloten. Sinds 1990 is het Schwazer Silberbergwerk voor het publiek toegankelijk. Een treintje brengt bezoekers in 8 minuten tijd naar het binnenste van de Sigmund-mijngang, waar een anderhalf uur durende rondleiding begint door de geschiedenis van de mijnbouw en de mijnwerkers.
Alte Landstraße 3a, silberbergwerk.at

8. Goldschaubergwerk Haizenberg

Goudmijn Haizenberg © Goldschaubergwerk Hainzenberg

In de tijd dat de mijnbouw in Tirol nog belangrijk was, werd vooral rond Hainzenberg en Zell am Ziller in het Zillertal het dagelijks leven bepaald door de ertswinning. De huidige goudmijn in Hainzenberg (een privé-initiatief van de familie Rieser) biedt middels multimediapresentaties inzichten in het eens zo moeilijke en gevaarlijke leven van de mijnwerkers, toont de invloed van de goudwinning op de economie en de politiek en hoe de kerk bij dit alles betrokken was. De rondleiding van circa twee uur omvat ook een bezoek aan de kaasmakerij Hochzeller Käsealm (met kaasproeverij) en kinderboerderij én de terugreis met de stoptrein “Gold-Express”.
Hainzenberg 73 in Zell am Ziller, goldschaubergwerk.com

Karinthië

9. Terra Mystica en Terra Montana

Mijntrein in Terra Montana © Region Villach Tourismus GmbH, Adrian Hipp

In Bad Bleiberg (Karinthië) hebben mijnwerkers meer dan zevenhonderd jaar lang hier ondergronds lood- en zinkerts gewonnen. Na sluiting van de mijn in 1993 werden twee, onderling verbonden, showmijnen gebouwd. Een 68 meter lange glijbaan brengt bezoekers eerst naar Terra Mystica, zeven mijngangen met multimediavoorstellingen over het ontstaan van de aarde, het rijk van de onderwereld, de wondergenezer Paracelsus en een waterradhijsmachine uit 1831. Je sluit een bezoek hier af met een rit met de mijntrein en een tocht omhoog (49 meter) met de schachtlift. Daarna kun je per treintje (2 kilometer) verder reizen naar Terra Montana, waar in veertien stations de werkwereld van mijnwerkers met originele functionele mijnbouwmachines uit verschillende periodes. Een rondleiding in elk van de twee showmijnen duurt circa 2 uur (inclusief omkleden).
Antoniweg 5 in Bad Bleiberg, terra-mystica.at