Bezienswaardigheid

Kaiservilla

Kaiservilla © Sigmunds, Wikimedia Commons

Het was het huwelijkscadeau van aartshertogin Sophie voor haar 23-jarige zoon keizer Franz Joseph I van Oostenrijk en diens 16-jarige echtgenote Elisabeth Amalia Eugenie: de Kaiservilla in Bad Ischl in Opper-Oostenrijk.

Meteen na de verloving van het paar op 19 augustus 1853 begon Sophie over de aankoop te onderhandelen met de toenmalige eigenaar: Dr. Eduard Mastalier. Vijf weken later werd de koop gesloten voor 31.440 Gulden. Om er een voor het keizerpaar en hun hofhouding geschikte zomerresidentie van te maken, moest het toen veertien kamers tellende pand flink worden vergroot en verbouwd. Dat de plattegrond na de uitbreiding met twee zijvleugels de vorm van een E heeft, is waarschijnlijk een hommage van de toen stapelverliefde keizer aan zijn bruid Elisabeth.

Büstes van Franz Josef en Elisabeth

Historisch bureau

De officiële en privé-kamers waarin de familie de zomermaanden doorbracht, zijn goeddeels  in originele staat bewaard gebleven en in de zomermaanden publiek toegankelijk. Dat was al zo in de tijd van Franz Joseph I: als hij niet thuis was, mocht de zomerresidentie – inclusief privévertrekken – worden bezichtigd. Ook al is er in vergelijking met het pronkvolle paleis Schönbrunn in Wenen eerder sprake van bescheiden luxe, er ligt wel een hoop geschiedenis. Zo staat in de werkkamer van de keizer nog steeds het bureau waaraan hij op 28 juli 1914 de oorlogsverklaring van de Oostenrijks-Hongaarse monarchie aan Servië tekende, die die aanleiding was voor de Eerste Wereldoorlog. Ook schreef hij hier zijn Manifest An meinen Völker, waarin hij uitlegt waarom de oorlog volgens hem onafwendbaar was.

Bureau van Franz Josef in de Kaiservilla

Een rondleiding door de Kaiservilla voert vanuit het trappenhuis, met aan de wanden zo’n tweeduizend jachttrofeeën, naar de keizerlijke vertrekken op de eerste verdieping. In de groene salon vergaderde de keizer met leden van zijn kabinet en ontbeet hij bij goed weer samen met zijn echtgenote op het balkon. In de rode salon werden gasten ontvangen tijdens formele staatsbezoeken, bijvoorbeeld de Amerikaanse president Ulysses S. Grant (1867) en de Britse koning Edward VII (1905, 1907, 1908).

In het boudoir/de schrijfkamer van de keizerin – waar ze talen leerde (Hongaars, Grieks) en gedichten schreef – is sinds haar dood in 1898 op verzoek van Franz Joseph I niets veranderd. Het kussen waarop het hoofd van de stervende Elisabeth rustte na de aanslag op haar leven in Genève (in 1898) wordt – samen met haar ‘huwelijkszakdoek’ – bewaard in een vitrine in de huiskapel op de begane grond. Bezienswaardig is ook de verzameling opgezette dieren vogels. Ze werd speciaal aangelegd voor het onderwijs aan kroonprins Rudolf – een gepassioneerd ornitholoog . Portretfoto’s, familiekiekjes en schilderijen van meerdere generaties Habsburgers én persoonlijke objecten – zoals de jachtuitrusting van de keizer – maken dat het huis nog steeds de sfeer van zijn voormalige bewoners ademt.

Stijlvol gedekte tafel in de Kaiservilla

Marmorschlössl

Eenmaal weer buiten kun je rondom de villa heerlijk wandelen in het uitgestrekte landschapspark, met daarin onder andere een in Elizabethaanse stijl gebouwde cottage. Dit zogeheten Marmorschlössl, tussen 1856 en 1861 opgetrokken uit Untersberger-marmer, was eveneens een huwelijkscadeau, dit keer van Frans Joseph I zelf  aan ‘zijn’ Sisi. Voor de keizerin werd het een toevluchtsoord. Ze trok zich daar terug om gedichten te schrijven, haar reizen te plannen en vrienden te ontvangen.

Marmorschlössl

In 1978 werd in het gebouw in Tudor-stijl het eerste Oostenrijkse museum voor fotografie gehuisvest. Toen dat in 2019 naar Linz verhuisde, werd het Marmorschlössl na een renovatie in oude glorie hersteld. Nu is het een museum met wisselende exposities over natuur en cultuur van de regio Gmunden, waar Bad Ischl deel van uitmaakt.

De Kaiservilla in nog steeds in privébezit van het huis Habsburg. Ze wordt nu bewoond en beheerd door directe nazaten van Frans Jozef I en keizerin Elisabeth: Markus Emanuel Habsburg-Lothringen en zijn zoon Maximilian. Deze kleinzoon en achterkleinzoon van Marie Valerie, de jongste dochter van het keizerpaar, wonen in een afgescheiden en gemoderniseerd deel van de villa, maar op drukke dagen kan het zo maar gebeuren dat een van beiden een rondleiding door de villa verzorgt.

De Kaiservilla en het omliggende park zijn vanaf medio juni tot eind oktober dagelijks geopend. Jainzen 38 in Bad Ischl, kaiservilla.at

Exposities in het Marmorschlössl: ooelkg.at

Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.