Musea

Museum Niederösterreich

Museum Niederösterreich © FREN Media / Frits Roest

Het Museum Niederöstereich in het Kulturbezirk van St. Pölten wil bruggen slaan: Tussen mens en dier, natuur en klimaat, heden, verleden en toekomst. Dat lukt wonderwel, want hoewel het museum uit twee ‘huizen’ bestaat (het Haus der Geschichte en het Haus für Natur), loop je als bezoeker bijna als vanzelf van expositie naar expositie, kriskras door de huizen die in open verbinding met elkaar staan. Het museum heeft geen eigen collectie (en hoeft zich dus niet met conservering bezig te houden), maar kan putten uit de schier onuitputtelijke verzameling objecten van de Landessammlungen Niederösterreich. Daarom zijn er naast de vaste exposities ook altijd meerdere tijdelijke exposities, in het verleden bijvoorbeeld over spionage of de jeugdjaren van Hitler in het Haus der Geschichte of ‘de stad als wildernis’ en ‘mens en huisdier’ in het Haus für Natur.

Aquarium

Snoekbaars in het aquarium © NÖ Museum Betriebs GmbH

In het Haus für Natur staat de natuur van Neder-Oostenrijk centraal. Dé attractie van de permanente tentoonstelling hier zijn de ongeveer 40 levende, inheemse diersoorten in aquaria, terraria en in een formicarium, onder andere in het 125.000 liter grote Donaubecken met steuren. Sommige dieren worden al jaren met succes gefokt en in het wild uitgezet, zoals zandhagedissen en diverse soorten adders. In het centrale deel van het Haus für Natur reis je door flora en fauna van Neder-Oostenrijk: van de gemzen, marmotten en sneeuwhazen in het hooggebergte met echt gletsjerijs via het middelgebergte met weiden en hooibergen naar de vlakte met opgezette herten, wilde zwijnen en zelfs een eland. Een bijzonder object is ook de Breite Fohre, een deel van de grillig gevormde stam van een 450 jaar oude, reusachtige zwarte den die tot zijn ‘overlijden’ in 1988 op de Anninger berg in de Wienerwald stond en bezocht zou zijn door tal van beroemde kunstenaars, onder wie Ludwig van Beethoven, Franz Schubert, Arnold Schönberg, Gustav Klimt, Egon Schiele und Franz Grillparzer.

Museumtuin

Speeltuin bij het museum © Andreas Gießwein

Het natuurthema wordt voortgezet in de museumtuin, een altijd toegankelijke 2.500 vierkante meter urbane natuurtuin met ongeveer 300 inheemse plantensoorten verdeeld over een nat eiland, een droog eiland, een bloemeneiland, een schaduweiland, een vijvereiland en wijn- en fruitterrassen. Ze laten de verschillende bodemgesteldheden van Neder-Oostenrijk en hun karakteristieke vegetatie zien. De museumvijver biedt beschutting aan de met uitsterven bedreigde Europese waterschildpad.

Deltavliegtuig

In het tweede ‘museum in het museum’, het Haus der Geschichte, staan de geschiedenis van Neder-Oostenrijk centraal. Daarbij is de vaste expositie niet gestructureerd in tijdperken, maar volgens thema’s en vragen. Hoe werden de gebieden bevolkt en bestuurd? Is migratie een nieuw fenomeen? Hoe krijgen individuen en groepen macht over anderen? Hoe ontstaat het saamhorigheidsgevoel van groepen, regio’s en naties? Welke technische uitvindingen hebben de maatschappij en het milieu in de afgelopen eeuwen veranderd?

Deltavliegtuig waarin Jiři Rada in 1988 over het IJzeren Gordijn vloog © Klaus Pichler

Het laatste derde deel van de rondweg door deze expositie concentreert zich op politieke conflicten en uitwassen van totalitair geweld in de eerste helft van de 20e eeuw, maar ook de belangrijke technische, sociale en politieke ontwikkelingen sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Ze eindigt met een blik op de nabije toekomst van Europa en de rol van Neder-Oostenrijk en Oostenrijk. Bovendien is een zaal gewijd aan slachtoffers van het naziregime. Hier is bijvoorbeeld de riem van Holocaust-overlevende Walter Fantl-Brumlik te zien, met de daarin geboorde extra gaten die laten zien hoeveel gewicht hij verloor tijdens zijn verblijf in het concentratiekamp. Andere bijzondere objecten zijn een tien meter hoge wachttoren bedoeld voor bewaking van het IJzeren Gordijn en het deltavliegtuig waarin Jiři Rada in 1988 vanuit de toenmalige ČSSR over deze schijnbaar onoverkomelijke grens vloog en in het Waldviertel landde. Een jaar later had hij te voet de grens naar Oostenrijk kunnen oversteken.

Glas en aluminium

Ontwerp van Hans Hollein © Klaus Engelmayer

Het Museum Niederösterreich is het eerste museumgebouw in Oostenrijk van de sterarchitect Hans Hollein (1934-2015), die verder onder meer tekende voor het Museum für Moderne Kunst in Frankfurt. Het 5.000 m² grote gebouw uit 2002 is een echte blikvanger van glas en aluminium (paal-en-balk constructies en lamellen als gevelbekleding én zonwering). In de lounge bevindt zich de museumshop en het restaurant Pan Pan, met wekelijks wisselende lunchmenu’s en dagschotels of salades met ingrediënten naar eigen keuze.

Alle exposities in het museum zijn multimediaal en interactief. Bovendien worden belangrijke objecten en thema’s toegelicht in gebarentaal en braille. Meer informatie, ook over openingstijden: museumnoe.at

Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.