Wees niet bang voor koeien

Tekst: Frits Roest

Dit bericht is gedeeltelijk een herhaling, maar recente gebeurtenissen laten zien dat dat noodzakelijk is. Idioten hebben bedacht dat het leuk is om te filmen hoe ze koeien op de alm laten schrikken om het vervolgens op Tiktok te zetten. Ik hoef niet extra te vertellen wat ik daarvan vind! Daarom nog een keer ‘gedoe om de koe’, aangevuld met een bericht van de Oostenrijkse Alpenverein. Kijk vooral ook naar de instructiefilmpjes.

Wie in de Oostenrijkse bergen gaat wandelen, realiseert zich wellicht niet dat een groot deel van de paden over privéterrein voert. Zouden boeren geen vrije doorgang over hun almweides bieden, dan zouden tal van mooie wandelroutes wegvallen. Toen de rechtbank begin 2019 oordeelde dat een boer uit Tirol € 490.000 schadevergoeding moest betalen omdat zijn koeien in 2014 een 45-jarige Duitse toeriste hadden gedood, sloeg dat dan ook in als een bom. In de eerste reacties overheersten de emoties. Boeren dreigden een einde te maken aan het gebruik van hun almen als gratis ‘Disneyland’ of kondigden aan hun vee ’s zomers voortaan op stal te zullen houden. Beide opties zouden voor het toerisme dramatisch uitpakken… weg wandelroutes, weg pittoreske foto’s van koeien op almweides, weg Almabtrieb.

Er werd ook gepleit voor een hondenverbod op almen, want vrijwel altijd als koeien mensen aanvallen (ook bij de Duitse toeriste) is er een hond betrokken. Moederkoeien zien honden als natuurlijke vijanden waartegen ze hun kalveren zo nodig zullen beschermen. De boodschap is dan ook: hond kort aanlijnen en met een grote boog om de runderen heenlopen. Dreigt er toch een aanval (zeker met een agressieve, blaffende hond is dat een reëel risico), dan is het zaak de lijn meteen los te laten zodat koe en hond het samen kunnen uitvechten. Omdat de Duitse toeriste de hondenlijn om haar buik had gebonden, kon ze zich niet snel genoeg bevrijden, struikelde ze en werd ze vervolgens vertrapt. Met het wandelseizoen in aantocht moesten er de afgelopen maanden knopen worden doorgehakt.

Hoe nu verder? De regering samen met boerenorganisaties en de Alpenvereniging een nieuwe gedragscode opgesteld, vergelijkbaar met de FIS-pistenregels, die ervoor moet zorgen dat wandelaars niet in de problemen komen en dat vee niet gestrest raakt. Helemaal nieuw zijn die regels niet. Met de slogan ‘Eine Alm ist kein Streichelzoo’ probeert de Landwirtschaftskammer Tirol wandelaars al jaren te attenderen op het gewenste gedrag. De nieuwe regels zijn hiervan min of meer een formele weerslag. Waren het eerst adviezen, een (nog niet definitief) wetsontwerp legt de verantwoordelijkheid bij wandelaars/toeristen zelf om ze te kennen en op te volgen.

Dat is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Vorige zomer werd mijn wandelpad gekruist door een groep jonge runderen. Ik liep er met een boog omheen,  maar een van de jonkies kwam achter me aan en schurkte met haar hoofd tegen mijn heupen. Ze wilde duidelijk ‘gestreichelt’ (geaaid) worden. Omdat er geen volwassen dieren in de buurt waren, dreigde er geen gevaar. Wat doe je dan als twee grote koeienogen je smekend aankijken? Toch maar doorlopen dus.

Veiligheidsregels

De FIS Piste veiligheidsregels voor wintersporters kennen sinds deze zomer een variant voor wandelaars, met tien gedragsregels voor de omgang met weidedieren op almen. Directe aanleiding is het overlijden van een Duitse toeriste nadat ze door loslopende koeien was aangevallen en de torenhoge boete die de eigenaar van het vee vervolgens kreeg opgelegd. Duidelijk werd dat de vrije toegang van wandelaars tot almen, in Oostenrijk heel gebruikelijk, niet onproblematisch is. De nieuwe regels moeten inzicht geven in de do’s en don’ts en bijdragen aan meer eigen verantwoordelijkheid. Dit zijn de tien regels:

1. Vermijd contact met weidedieren, voeder ze niet, houdt afstand
2. Gedraag je rustig; laat dieren niet schrikken (bijvoorbeeld door luidruchtige kinderen of blaffende honden)
3. Moederkoeien beschermen hun kalven. Probeer contact tussen moederkoeien en honden te vermijden
4. Houdt uw hond altijd onder controle en aan een korte lijn. Voorziet u dat een weidedier gaat aanvallen, maak dan meteen de lijn los.
5. Verlaat de wandelpaden op almen en weiden niet.
6. Als weidedieren uw weg versperren, loop er dan met een zo groot mogelijke bocht omheen.
7. Als weidedieren naderbij komen: blijf rustig, keer ze niet de rug toe en probeer ze te ontwijken.
8. Verlaat een weide zo snel mogelijk bij de eerste tekenen van onrust bij de dieren
9. Let op de hekken. Maak gebruik van aanwezige poortjes, sluit deze goed en doorkruis de weides zo snel mogelijk.
10. Benader werkende mensen, dieren en natuur op weides en almen met respect.