Handwerk
Latschenöl-Brennerei Josef Mack
Tekst: Emely Nobis / Beeld: Frits Roest

Latschenöl destilleervat
De werkplek van Roman Wörter ligt enigszins verscholen in de bossen van Sankt Ulrich in het Tiroolse Pillerseetal. Een paar stenen gebouwen en schuren: meer is het niet. Al sinds 1906 wordt hier in opdracht van de Duitse firma Josef Mack via een ambachtelijk proces van stoomdestillatie etherische olie gewonnen uit naalden, takken en twijgen van dennenbomen: vooral berg-den (Latschenkiefer) en zilverspar.

Roman Wörter
Roman Wörter neemt ons mee naar zijn twee destilleerketels. Het fijngehakte hout, de naalden en water worden hierin verhit. De stoom die zo vrijkomt, is een mengsel van waterdamp en etherische olie. Dit wordt in een koperen buis opgevangen en naar grote opvangvaten geleid. Eenmaal weer vloeibaar blijft de lichtere olie op het water drijven. In zogeheten Florentijnse flessen worden de twee vloeistoffen ten slotte van elkaar gescheiden door eerst het zwaardere water weg te laten lopen en daarna de etherische olie op te vangen.
Bruin badextract
Franzbranntwein
Een van de bekendste producten met bergdenolie is de bij wandelaars en sporters geliefde Franzbranntwein: een wrijfalcohol die de doorbloeding bevordert en helpt om spierpijn te voorkomen of achteraf te verlichten. Het dankt z’n naam, zo weet Wörter te vertellen, aan het feit dat soldaten de weldadige werking van alcohol op de spieren al kenden en hun benen daarom tijdens lange marsen met brandewijn insmeerden. ‘De Fransen voegden er vervolgens etherische olie aan toe opdat het beter zou ruiken: vandaar Franzbranntwein. Bij ons in de Alpen ging men Arnica en later etherische olie van bergden toevoegen, maar de naam is gebleven.’

Shop
Wie Franzbranntwein kent, weet dat het goedje bij andere producenten groen is. Die van Mack blijkt kleurloos. De vraag naar het waarom heeft Wörter tot vervelens toe moeten beantwoorden. ‘Als je de olie filtert, wat verplicht is, wordt hij zo helder als water. Elders wordt er vervolgens groene kleurstof aan toegevoegd vanwege de associatie met dennenbomen. Hoewel ons product dus puurder is, moet ik telkens weer uitleggen dat er toch echt bergdenolie in zit. Mensen kunnen het gewoon niet geloven.’
Latschenöl-Brennerei Josef Mack omvat naast de destilleerderij een historische branderij annex museum, een verkoopruimte met het hele Mack-assortiment én een Tiroler Schnapsstadl. Openingstijden en (gratis) rondleidingen: mack-natur.de
Josef Mack
De helende kracht van Latschenkiefer werd halverwege de 19e eeuw ontdekt door apotheker Matthias Mack uit het Duitse kuurplaatsje Bad Reichenhall. De ‘Latschenkiefer-Oel’ die hij in zijn apotheek maakte, bracht hij samen met zijn zonen op Wereldtentoonstellingen in London, Parijs, Wenen en Philadelphia aan de man. Toen de vraag bleef groeien – mede dankzij het gebruik in kuurbehandelingen – opende zoon Josef in 1887 ’s werelds eerste Latschenöl-Brennerei: eerst in Großgmain (Salzburgerland) en vanaf 1906 in St. Ulrich im Pillerseetal. De familie Berger, die al sinds 1898 aandelen in dit bedrijf heeft, is tegenwoordig volledig eigenaar.
Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.

Vioolbouwer

jachtgeweren uit Ferlach

IJsstokmaker

Latschenöl-brander

Klokkentoren-maker

Gallzeiner Rodel

Lederhosen-maker

Rietdakdekker

Smederij Schmidberger

Blauwdrukkerij Kóo

Vatenmaker Schneckenleitner

Maskermaker