Wijn

Grauburgunder: Monnikenwijn

Grauburgunder

De Cisterciënzer monniken die in de middeleeuwen vanuit Bourgondië naar Oostenrijk en Hongarije kwamen om kloosters te stichten, hadden behalve gebedenboeken ook wijnstokken in de bagage. De kans is groot dat onder die wijnstokken de druif was die we nu Grauburgunder of Pinot Gris noemen. In Oostenrijk heette de druif lang Grauer Mönch,  naar deze in het grijs gehulde monniken. In de Hongaarse benaming ‘szürkebarát’ (grijze monnik) is deze verwijzing nog behouden ; in Oostenrijk verdwenen de monniken uit beeld en nam de aanduiding Grauer Burgunder of het Franse PinotGgris het over. Beide kom je tegenwoordig op het etiket tegen. ‘Pinot’ verwijst dan weer naar het Franse ‘pin’: dennenboom. Dit omdat de trossen van de Pinot-druiven op dennenappels lijken. En om het aantal in Oostenrijk gebruikte synoniemen nog wat groter te maken: je kunt ook de term Ruländer tegenkomen, naar de man die in 1711 in Speyer in Duitsland een verwilderde druif in een tuin aantrof die zijn naam ging dragen: Johann Seger Ruland. Later bleek het om Pinot Gris te gaan, maar toen was de term Ruländer al ingeburgerd.

Pinot Gris is net als Pinot Blanc een kleurmutatie van Pinot Noir. Hoewel hij als een witte druif geldt, is de schil vrij donker, meestal wat bruinrozig, soms paarsig van tint.  Schilcontact met het sap levert vanwege de donkere schil al gauw een lichtroze of soms oranje wijn op.

Goed gemaakte Pinot Gris-wijnen hebben meestal kruidige tonen en milde zuren. Als de druiven goed rijp geoogst zijn, is Pinot Gris vol en rijk, soms zelfs stevig geparfumeerd. Wordt er wat vroeger geoogst, dan is hij lichter en levendiger. Bij al te hoge opbrengsten en onrijpe druiven kan het een laf wijntje worden. Veel Italiaanse Pinot Gris – Pinot Grigio – valt in deze categorie.

In Oostenrijk staat slechts zo’n 225 hectare pinot gris aangeplant, 0,5% van het totale wijngaardareaal, hoofdzakelijk in Burgenland en Stiermarken. Er worden zowel mooie droge als krachtige zoete wijnen van gemaakt. In het laatste geval wordt pinot gris vaak geblend met andere druiven. Voor veel zoete wijnen komen de door Edelfäule of edele rotting aangetaste besjes in aanmerking. Ze geven de wijnen een toon van honing, uit duizenden te herkennen.

Van pinot gris worden mooie droge wijnen gemaakt, naast krachtige zoete. In het laatste geval wordt pinot gris dan vaak geblend met andere druiven. Voor die zoete wijnen komen vaak de door Edelfäule of edele rotting aangetaste besjes in aanmerking, die stuk voor stuk worden geoogst. De wijnen krijgen dan een kenmerkend toon van honing, uit duizenden te herkennen. Goede Pinot Gris kan uitstekend ouderen.