• Innsbruck

    Hoofdstad van de panorama’s

  • Innsbruck

    Hoofdstad van de panorama’s

Innsbruck

Hoofdstad van de panorama’s

Tekst: Emely Nobis / Beeld: Frits Roest

Naar Innsbruck ga je niet alleen voor het fraaie historische centrum. Meer hoogtepunten vind je rondom de stad, waar ruwe bergwereld en moderne architectuur een spannend geheel vormen. De hoofdstad van de Alpen in vijf panorama’s.
Innbrücke met kruisbeeld

Innbrücke met kruisbeeld

Panorama 1: Bergen en bruggen

Een panorama is letterlijk een vergezicht. Overal in Innsbruck zie je in de verte bergen. En dus beginnen we onze panoramatocht niet op Alpine hoogte maar juist in de binnenstad, waar stadse flair en nabije natuur aangenaam samenkomen. Gids Antonella Plachetta prijst de kwaliteit van leven in de studentenstad en noemt het urbaan-Alpine karakter dé grote attractie van het wonen hier.

Ze neemt ons mee naar de Innbrücke, de brug over de rivier Inn. Aan de overkant staan langs het waterfront fraaie laat-gotische huizen in allerlei kleuren. Ze zijn gebouwd op Middeleeuwse fundamenten: daarmee is de wijk Mariahilf-St. Nikolaus het oudste stadsdeel van Innsbruck. Het hele ensemble staat, net als overigens de historische binnenstad, onder monumentenzorg.

Halverwege de brug staat een groot houten kruisbeeld met daaraan een naakte Jezus. Is het oud of juist modern? Het blijkt in de jaren tachtig gemaakt door de Tiroolse kunstenaar Rudi Wach. Opdrachtgever was de gemeente, die graag een nieuw beeld wilde op de plek waar het vorige bij een overstroming in 1789 werd weggespoeld. De gekruisigde Jezus van Wach veroorzaakte een grote rel, vertelt Antonella. ‘Veel Innsbruckers waren ontzet: hij droeg geen lendendoek: dat was blasfemie zo niet pornografie. Dat het hele beeld gestileerd was en dat ook de stigmata en de traditionele baard ontbraken, vonden ze irrelevant. Het zou en moest verdwijnen. De toenmalige burgemeester gaf toe aan die druk.’

Ironisch genoeg werd het beeld vervolgens neergezet op de binnenplaats van de verderop gelegen gotische Hofkerk. ‘Daar stoorde het blijkbaar niemand.’

Maar Innsbruck kreeg een nieuwe burgemeester, de (inmiddels overleden) Hilde Zach. Zij besloot dat het kruisbeeld terug moest op de oorspronkelijk beoogde plek, wat in 2007 ook gebeurde. ‘De opwinding was weer net zo groot als bij de eerste keer’, vertelt Antonella. Maar Zach was een pittige dame die niet van wijken wist. ‘Haar reactie was: laat maar schelden, het waait wel over. En zo is het inderdaad gegaan. Jezus hangt er nu alweer acht jaar vredig.’

Panorama 2: Olympische hoogte

Skischans Bergisel

Skischans Bergisel

Hét symbool van Innsbruck als wintersportplaats is de berg Bergisel en het stadion met de skispringschans daar. We bevinden ons op historische grond. Tijdens de Olympische Winterspelen van 1964 en 1976 vonden hier de wedstrijden schansspringen plaats. De juryboxen en de kamertjes van waaruit de journalisten indertijd verslag deden, staan er nog bij als toen. De skischans zelf, een nieuw en futuristisch bouwwerk uit 2002, bestaat uit een vijftig meter hoge toren van gewapend beton en een negentig meter lange stalen skischans. De metalen bekleding die beide tot één vorm integreert, weerkaatst het invallende licht als een spiegel. Het ontwerp is van architecte Zara Hadid (1950-2016).  Het was een van de eerste moderne gebouwen in Innsbruck en een bewuste keuze van de stad voor experimentele bouwkunst. De combinatie van historische gebouwen en modern design houdt Innsbruck levendig.

Uitzicht restaurant Bergisel

Uitzicht restaurant Bergisel © Tirol Werbung

In de ‘hoed’ op de toren bevinden zich een uitzichtplatform en een panoramarestaurant met een grote glazen façade. Je bereikt beide door bij de oostelijke stadion-ingang de trap (445 treden) of kabellift naar de voet van de toren te nemen. Daar brengt een lift je verder omhoog. Vanaf het uitzichtplatform kijken we uit over Innsbruck en de omliggende bergen. In het stadion zelf is het een komen en gaan van scholieren. Ze doen mee aan een hardloopwedstrijd op de Bergisel, met de finish in het stadion. Het is leuk om ze vanaf grote hoogte te observeren. De kans dat je hier in een (oefen)wedstrijd of training belandt, is groot. In de winter zijn er in het stadion tal van wedstrijden, met als hoogtepunt het jaarlijkse Vierschansentoernooi. ’s Zomers fungeert het complex als trainingscentrum, onder meer voor skiploegen uit heel de wereld en dus ook voor scholen. We lopen naar restaurant Bergisel en weten daar een tafeltje pal boven de schans te veroveren. We stellen ons voor hoe het is om op je ski’s met snelheden tot wel honderd kilometer per uur de helling af te glijden, je af te zetten, zo ver mogelijk door de lucht te ‘springen’ en dan hopelijk veilig te landen. Vanaf deze hoogte ziet het er behoorlijk waaghalzerig uit.

Stadion, uitzichtplatform en restaurant zijn dagelijks van 9-18.00 uur geopend (van mei tot oktober tot 17.00 uur). In de entreeprijs (vanaf € 9,50) is het vervoer met kabelbaan en lift inbegrepen. Bergiselweg 3 in Innsbruck, bergisel.info

Panorama 3: Nordkette

Station Nordkettenbahn, ontworpen door architecte Zara Hadid

Station Nordkettenbahn, ontworpen door architecte Zara Hadid

Het ene moment staan we in hartje Innsbruck; twintig minuten later hebben we vanaf de 2300 meter hoge Hafelekar een uniek uitzicht over stad en bergen. Veel meer panorama kan een mens zich niet wensen. En dan is de tocht omhoog met de Nordkettenbahnen al een belevenis op zich. De eerste etappe brengt ons in acht minuten tijd naar de Hungerburg, een moderne villawijk op een berghang. De naam komt volgens gids Antonella van de Oostenrijkse dichter Adolf Pichler (1819-1900). Toen die tijdens een wandeling in de bergen rondom Innsbruck een hapje ging eten, kreeg hij een nogal karige maaltijd voorgeschoteld. ‘Omdat het restaurant met hoektorens wel iets weg had van een burcht, schreef hij geërgerd over de “Hungerburg”. Dat werd een bijnaam voor de hele wijk .’

De vier futuristisch ogende stations van de in 2007 geheel vernieuwde Hungerburgbahn zijn net als de skischans op de Bergisel ontworpen door architecte Zara Hadid. Geïnspireerd door de rivier de Inn, die langs het traject van de kabelspoorweg loopt, maakte ze overkappingen van sensueel golvende glazen koepels in de melkblauwe kleur van gletsjerwater. Wie na zonsondergang door Innsbruck loopt, ziet ze als verlichte bakens in de bergen liggen.

Uitzicht vanaf restaurant Seegrube

Uitzicht vanaf restaurant Seegrube

Tussen Hungerburg en Hafelekar ligt op 1905 meter hoogte de Seegrube met Skylinepark, ’s winters hét trefpunt voor (freestyle)skiërs, snowboarders of winterwandelaars en ’s zomers een goed uitgangspunt voor hutten- en almentochten. Maar de Seegrube is net zo goed een trefpunt voor zonaanbidders, die vanaf het terras van het gelijknamige restaurant uitkijken over Innsbruck en de kale Patscherkofel in het zuiden. De Deense schrijver Hans Christian Andersen beschreef het uitzicht zo’n 150 jaar geleden als volgt: ‘De lucht was helemaal rozerood gekleurd, de bergen in de sneeuw leken op glimmende zilveren wolken. Terwijl het rode schijnsel vervaagde en de lucht steeds dieper blauw werd, lag in het dal de nacht en glommen de lichten van de stad (Innsbruck) als een sterrenhemel onder ons.’

Het dalstation van de Hungerburgbahn (Rennweg 3) ligt naast het congresgebouw in het centrum van Innsbruck, nordkette.com

Panorama 4: Tirol op het doek

Museum Tirol Parorama

Museum Tirol Parorama

Een van de jongste musea in Innsbruck is het Tirol Panorama op de Bergisel, in 2010 gebouwd als nieuw onderkomen voor het gelijknamige cilindervormige schilderij uit 1896. Op duizend vierkante meter doek komt hier het krijgslustige verleden van Tirol tot leven. Als bezoeker bevind je je midden in de voorstelling. Rondom speelt zich een veldslag af. Gewapende boeren en soldaten in historische uniformen zijn in de bossen en heuvels rondom Innsbruck met elkaar in gevecht of liggen gewond of dood op de grond. Marketensters verkopen drank. In de verderop gelegen stad is op meerdere plaatsen brand uitgebroken. De scènes zijn met veel liefde voor detail door de uit München afkomstige kunstenaar Michael Zeno Diemer in beeld gebracht. De historische context van het panorama, dat een belangrijk moment uit de Tiroolse vrijheidsstrijd belicht, wordt in het museum uiteraard ook toegelicht. Kort samengevat: Na de Slag bij Austerlitz nam Napoleon Tirol weg bij het Habsburgse Rijk en voegde het gebied toe aan het Koninkrijk Beieren. De Tirolers, een zelfbewuste, onafhankelijke boerenbevolking, kwamen al gauw in verzet tegen de hoge belastingen en de ingrepen in het religieuze leven. Maar de katalysator voor de vrijheidsstrijd was de invoering van een algemene dienstplicht. In 1809 kwam heel Tirol in opstand en op 13 april versloegen de Tiroolse strijders onder leiding van Andreas Hofer een leger van Beierse, Saksische en Franse soldaten. Die succesvolle slag bij Innsbruck is op het panorama verbeeldt. De vreugde was overigens van korte duur. Later dat jaar moesten de Tirolers zich alsnog gewonnen geven. Hofer vluchtte, maar werd verraden en op 20 februari 1810 in Mantua (Italië) gefusilleerd. In Tirol is hij nog steeds dé nationale held.

Het panorama-schilderij is de hoofdattractie van het museum Tirol Panorama, dat verder een permanente expositie herbergt over de geschiedenis van de regio. Via een ondergrondse gang is de nieuwbouw verbonden met het historische Kaiserjägermuseum uit 1880, gewijd aan het in 1815 door keizer Franz I opgerichte regiment Kaiserjäger. Dit elitekorps (opgedoekt in 1918) ontving zijn militaire opleiding op de Bergisel. Nabij de musea staan nog steeds de sociëteit van de oud-officieren en een eregraf voor de circa 20.000 Kaiser­jäger die in de Eerste Wereldoorlog zijn gesneuveld.

Het Tirol Panorama en het Kaiserjägermuseum zijn dagelijks (behalve dinsdag) geopend en hebben een eigen restaurant: 1809. Bergisel 1-2, bereikbaar met hop-on-hop-off bus,  tiroler-landesmuseen.at

Panorama 5: Wandeling met uitzicht

Uitzichtplatform Drachtenfelsen

Uitzichtplatform Drachtenfelsen

Bij het Kaiserjägermuseum begint een niet al te lange, afwisselende 2,2 kilometer lange rondweg over de Bergisel. Volg de gele bordjes met ‘Panoramarunde’ en leer bij allerlei ‘stations’ meer over de geschiedenis van de Bergisel en Tirol. Onderweg kom je diverse sculpturen tegen, zoals deze man op een boomstronk (foto). Uit zijn vingers groeien wortels. Deze van binnen met metaal verzwaarde bronzen sculptuur (4 bij 6 meter, 1000 kilo) van Aron Demetz heet ‘Heimat’ en refereert aan de verbondenheid van mensen met de plek waar ze geboren en getogen zijn, hun wortels dus. Demetz wil bezoekers prikkelen na te denken over wat begrippen als ‘oorsprong’ en ‘wortels’ vandaag de dag nog betekenen. Tijdens de wandeling loop je voorbij aan het Olympische stadion met de skischans en kun je liggend op een houten platform in het bos (het Sonnendeck) uitkijken over het Inntal met de Nockspitze ten zuidwesten van Innsbruck. Maar wat deze ‘boswandeling’ vooral spectaculair maakt, is het uitzichtplatform halverwege bij de Drachtenfelsen: door een glazen vloer kun je hier neerkijken op de diepe Sillschlucht onder je voeten.




Overige Tips & Adressen

Algemeen

Toerismebureau

Hier koop je onder meer de Innsbruck Card (24, 48 of 72 uur), die gratis toegang biedt tot de meeste musea en bezienswaardigheden in en buiten de stad, het openbaar vervoer en een berg- en dalrit met elk van de bergliften. Ook het vervoer per sightseeing-bus Hop-On Hop-Off, langs onder meer het Tirol Panorama, slot Ambrass en het Bergisel stadion, is in de prijs inbegrepen. Burggraben 3, innsbruck.info

Overnachten

Adlers Hotel

Hoogste hotel van Innsbruck in de buurt van het station. Logeren in designkamers met panoramablik op de bergwereld. Zeer riant ontbijtbuffet in het restaurant op de bovenste (twaalfde) verdieping. Op de enigszins pretentieuze dinerkaart staat gelukkig ook een eenvoudige House Burger en de aanpalende bar heeft een heerlijk loungeterras. Bruneckerstraße 1, adlers-innsbruck.com

The Penz

Hip hotel met glazen façade in hartje stad. In de American Bar op de vijfde verdieping cocktails drinken en over de daken van de stad uitkijken. Op de twee beschutte dakterrassen zorgen palmen voor een mediterrane sfeer. Adolf-Pichler-Platz 3, thepenz.com

Nala

Dit voorheen sleetse jaren 50-gebouw werd door de huidige eigenaars omgetoverd tot een boetiekhotel met 57 designkamers met elk een eigen karakter: van zakelijk tot oriëntaals, van romantisch tot zen. Extra bijzonder zijn die waarin je via een trapje naar je bad op de overloop, met uitzicht op de bergen, klimt. Net buiten het drukke stadscentrum, met binnentuin en dakterras. Ook eenpersoons- en volledig rolstoeltoegankelijke kamers. Müllerstraße 15, nala-hotel.at

Vakantiedorpen

Snel in de stad en toch buiten: rondom Innsbruck liggen zo’n twintig typisch Tiroolse vakantiedorpen met een ruim aanbod aan hotelkamers, appartementen en campings in alle prijsklassen. Sommige aan de rand van de stad, andere achter de heuvels of in romantische hoogtedalen. Een ideaal uitgangspunt om een stedentrip te combineren met wandelen of wintersport in de bergen. innsbruck.info

Eten & Drinken

Breakfast Club

Informeel ‘studentikoos’ ontbijten, lunchen en brunchen in de belangrijkste winkelstraat van Innsbruck, met biobrood, lekkere zelfgemaakte spreads en sapjes. Allergie? Geen probleem. Hier hebben ze voor iedereen iets lekkers. Maria-Theresien-Straße 49, breakfast-club.at

Café Central

Typisch Weens koffiehuis buiten Wenen, sinds 1884 in de binnenstad van Innsbruck. Trefpunt voor wie van traditie houdt. Zoals het hoort veel kranten en tijdschriften, traditioneel Oostenrijkse keuken en ‘Mehlspeisen’ als guglhupf, appel- of kwarkstrudel. Gilmstraße 5, hotel-cafe-central.at

Augustiner Bräu

Restaurant en bierkelder van de Augustijner monniken uit München in de voergangerszone. Met massief houten plafond  en daarbij passende massief houten tafels en stoelen. Wandschilderingen, kasten en houten beelden completeren de inrichting. Aangenaam gemoedelijke sfeer, met kelners in lederhose of dirndl, grote pullen bier en traditionele kaart. Stiftsgasse 1-7, stiftskeller.eu

Lichtblick

Panoramarestaurant op de vijfde verdieping van de Rathaus Galerien. Hoog boven de daken uitkijken over Innsbruck als de zon ondergaat. Eigentijds sfeervol. Perfecte plek voor een romantisch diner, ook vanwege het attente, deskundige personeel en het uitstekende eten. Iets hoger op de zevende vierdieping lonkt de 360 graden panoramabar (en terras) met rondom uitzicht op stad en bergen. Maria-Theresien-Straße 18, restaurant-lichtblick.at; 360-grad.at

Zien & Doen

Historische binnenstad

De historische binnenstad van Innsbruck is compact genoeg om de belangrijkste bezienswaardigheden in één dag tijd te bekijken. Ze dateren allemaal uit de tijd van keizer Maximiliaan I (1459-1519), toen Innsbruck zijn grootste bloeiperiode beleefde. Het beroemde ‘Gouden Dak’  (een balkon van drie verdiepingen met 2.675 vergulde dakspanen,  Herzog-Friedrich-Straße 15) werd gebouwd. De Hofburg (Rennweg 1) en Hofkerk (Universitätsstraße 2) kregen hun definitieve vorm. Toen met Maximiliaan de Tiroolse tak van het huis Habsburg uitstierf, verloor Innsbruck snel aan betekenis. Het grafmonument voor Maximiliaan in de Hofkerk is meteen ook het meest imponerende kunstwerk van de stad. In 1573 gaf de keizer zelf opdracht om veertig meer dan levensgrote bronzen standbeelden te gieten naar beeltenis van zijn familieleden en beroemde historische helden, zodat zij hem na zijn dood zouden omringen en beschermen. Uiteindelijk zijn 28 beelden voltooid, de meeste na zijn dood. Omdat het brons inmiddels zwart is uitgeslagen, worden ze in de volksmond ‘Schwarze Mander’ (zwarte mannen) genoemd.

Schloss Ambras

Dit renaissanceslot is sinds 1880 een museum. Lees hier meer over deze bezienswaardigheid.

Audioversum

Wil je weten of je goed hoort? In museum Audioversum in Innsbruck ervaar je het op een ludieke manier aan den lijve. Zo is er een spel waarbij je via een koptelefoon om je heen het geluid van virtuele vogels hoort. Wie er het beste in slaagt de richting van waaruit het geluid komt te bepalen, scoort de meeste punten. De akoestische jacht blijkt nog niet zo gemakkelijk! Je kunt in het museum trouwens ook een echte gehoortest doen of kijkend naar beelden van de binnenstad van Innsbruck ervaren hoe het is om bijna doof te zijn: de bijbehorende straatgeluiden worden namelijk afwisselend ‘gewoon’ afgespeeld en zoals iemand met forse gehoorschade ze hoort. In totaal telt het museum vijftien interactieve ‘gehoorstations’ die allemaal uitnodigen om actief mee te doen. Zo kun je in de ‘schreeuwkamer’ je stemvolume testen en elders de luidsterkte (vibraties) van verschillende objecten (zoals een vliegtuig) letterlijk voelen. Niet elke test of oefening is even gemakkelijk te begrijpen; daarom lopen er behulpzame AudioGuides rond die uitleggen of zelfs voordoen wat precies de bedoeling is. Wilhelm-Greil-Straße 39, audioversum.at

Swarowski Kristalwelten

Familieuitje nabij Innsbruck. Een waterspuwende reus van planten bewaakt de ingang van de kristallen wereld van Swarovski. In zijn buik hebben bekende kunstenaars (onder wie Studio Job) elk een fonkelende ‘wonderkamer’ ingericht met kristal in de hoofdrol. Zo is er een kristalwoud en een ‘kathedraal’ waarin 595 spiegels je het gevoel geven door het binnenste van een kristal te wandelen. In de tuin trekken wolken van 600.000 handmatig gezette kristallen de aandacht. Ze worden weerkaatst in de vijver waar ze boven zweven. Voor kinderen staat er in de tuin een speeltoren van vier etages, met op de gevel honderden miniscule kristallen beesten. Op het terrein zijn verder een winkel en een restaurant. Er is ook een Swa­rovskiwinkel in Innsbruck zelf. Kristallweltenstraße 1 in Wattens, kristallwelten.com

Winkelen

Altstadt

In de steegjes van de historische binnenstad vind je naast de nodige Italiaanse ijssalons tal van kleine winkeltjes. Enkele suggesties: Mühlmann (Seilergasse 5) verkoopt handgemaakte mode uit Tirol. Iets verderop bij Tiroler Edles (Seilergasse 13) koop je originele (vaak handgemaakte) cadeautjes uit de regio: van sjaals, theedoeken en poncho’s tot chocolade, zeep en vruchtenbrand. Het meer toeristische Tirol Geniessen (Hofgasse 5) staat zo bomvol likeuren en branden in alle kleuren en smaken dat je bijna over het hoofd zou zien dat ze ook gewoon thee en chocolade verkopen.

Maria Theresien straße

Flaneren tegen de achtergrond van de bergcoulisse in deze 490 meter lange, breed opgezette winkelstraat met vooral barokke panden die onder monumentenzorg staan. Met op nummer 31  Kaufhaus Tyrol en op nummer 18 Rathaus Galerien.

Markthal

Overdekte markt met regionale, Oostenrijkse en internationale heerlijkheden waar je ook kunt eten. Zo maakt Schmankerl & co (in het achterste deel van de hal) tot 13.00 uur een heerlijk boerenontbijt.  Verder tussen de marktkraampjes onder meer een visrestaurant, een Franse bistro en een wijnbar. Zondags gesloten, Herzog-Siegmund-Ufer 1-3, markthalle-innsbruck.at

Kijk wat je allemaal in de omgeving kunt doen op onze wegwijzer.




Sternbräu vandaag de dag
Rathausplatz
Franz Carl Fontijn
Kasteel Porcia
Schillerplatz Murau
Rathaus
Vollpension in der Schleifmühlgasse
Österreich Werbung
Hauptplatz Retz© FREN Media
Gids Sandor Cheizoo© Oostenrijk Magazine
© Oostenrijk Magazine
© Oostenrijk Magazine
© Oostenrijk Magazine