Taal & Mores

Schandaalwijn

Tekst: Frits Roest

In Oostenrijk worden eigenlijk alleen maar goede tot uitstekende wijnen gemaakt. Niet voor niets neem ik van al mijn reizen mijn eigen voorraad mee terug. Des te wranger dat veel mensen bij het noemen van Oostenrijkse wijn nog steeds beginnen over het ‘wijnschandaal’. Voor de jongere generatie: we hebben het over 1985 (meer dan dertig jaar geleden dus!). Toen bleek dat een aantal Winzer witte wijn had aangelengd met di-ethyleen­glycol (een minderwaardige alcohol die ook in antivries zit) om hem zoeter en stroperiger te maken. Een van de grootste boeven, die dan ook werd gearresteerd en veroordeeld, bleek de vaste leverancier van het verzorgingstehuis waar mijn schoonvader indertijd directeur was. Doden zijn er niet gevallen (glycol is minder giftig dan ‘goede’ alcohol), maar nadat het bedrog was ontdekt, stortte de export volledig in.

Terroir

Achteraf zegt elke Oostenrijkse wijnboer nu dat het wijnschandaal het beste is dat de sector kon overkomen. Ten eerste ging het bij die foute exportwijn om inferieure massaproductie, verkocht tegen prijzen waarmee kleinere wijnboeren niet konden concurreren. Dankzij het schandaal zagen veel consumenten eindelijk in dat kwaliteit iets meer moet en mag kosten. Een ander gevolg was dat veel ouderwets werkende wijnboeren (ook als ze niets met de fraude te maken hadden) failliet gingen of het stokje gedesillusioneerd overdroegen aan hun kinderen. Die waren beter opgeleid en begonnen individuele wijnen te produceren waarin het terroir (zoals bodem en klimaat) en hun vinificatie-filosofie terug te proeven zijn. Met Oostenrijkse wijnboeren kun je een boom opzetten over waarom wijn van dezelfde druif uit dezelfde wijngaard toch elk jaar anders smaakt. Mede daarom is het zo leuk om wijnen ab Hof te kopen: als je thuis zo’n fles opentrekt, ken je het verhaal erachter.

Sneeuwbaleffect

Inmiddels staat Oostenrijk weer aan de top van de wijnwereld, dit keer vooral met droge, aromatische wijnen: de markt voor liebliche wijnen is (behalve in Duitsland) sinds het wijnschandaal sowieso niet meer zo groot. Het groeiende kwaliteitsbewustzijn bij wijnmakers heeft bovendien een sneeuwbaleffect gehad. Overal in Oostenrijk ‘veredelen’ gepassioneerde producenten regionale ingrediënten tot pesto, azijn, vruchtensappen, spreads, siropen en andere delicatessen. Ook de dichtheid aan uitstekende restaurants is gigantisch: op elk prijsniveau kun je geweldig eten. In de topgastronomie staan natural- en orange-wines van de groeiende groep biologisch-dynamische en duurzaam werkende wijnboeren vaak prominent op de kaart. Zelfs in een eenvoudig maar goed Wirsthaus kun je gerust om een passende wijn vragen: de eigenaar/kelner heeft zijn wijnen vaak direct bij de Winzer ingekocht en weet wat bij welk gerecht past. Soms blijkt een topwijn afkomstig van een kleine en onbekende producent. Dan kan ik weer een nieuw adres toevoegen aan mijn favorietenlijst om ab Hof wijn in te slaan.