Made in Austria: Fischer Sports

Ski’s die medailles winnen

Tekst: Emely Nobis / Beeld: © Fischer Sports GmbH

Hoe een wagen- en sledemaker in Opper-Oostenrijk een skifabriekje begon en uitgroeide tot producent van technologisch hoogwaardige, prijswinnende ski’s.

Wie richtte het op?

Josef Fischer jun.

Josef Fischer uit Ried im Innkreis (Opper-Oostenrijk). Hij begon in 1924 een timmerbedrijf voor ladderwagens en sleeën. De fanatieke hobbyskiër besloot al snel zijn kennis van het buigen en persen van hout ook toe te passen op het maken van ski’s. De eerste rekening voor een paar ski’s – op naam van meneer Klimesch uit Wels – dateert van 27 januari 1925. Aanvankelijk werden de ski’s in een kleine werkplaats stuksgewijs geproduceerd. In 1936 opende Josef een timmerfabriek en begon de serieproductie. Bij zijn dood had hij een half miljoen ski’s vervaardigd. Hij werd opgevolgd door zoon Josef Fischer junior en dochter Selma Sturmberger. Beide zijn inmiddels overleden en hun drie dochters – die zelf niet in de firma werken – hebben de dagelijkse leiding uit handen gegeven. Toch is Fischer Sports als enige grote skiproducent in Oostenrijk nog steeds in familiehanden.

Wanneer was de internationale doorbraak?

Onder Fischer senior werden ski’s nog uit één stuk hout vervaardigd. Fischer junior ontwikkelde – ook al vond zijn vader dat maar onzin – ski’s met meerdere lagen aan elkaar gelijmd hout en begon ook met aluminium te experimenteren. Terwijl zus Selma na het overlijden van hun vader personeelszaken op zich nam, maakte Josef junior werk van technische innovaties én marketing. Hij liet het bekende logo (de zwart-gele Fischer-driehoek) ontwikkelen en ging naar internationale vakbeurzen om de nieuwste modellen te presenteren. In 1960 werden er voor het eerst meer ski’s geëxporteerd dan in Oostenrijk zelf verkocht. In 1961 begon de productie van langlaufski’s en kwam de sponsoring van sporters op gang. Zo won de Oostenrijker Egon Zimmermann in 1962 het wereldkampioenschap reuzenslalom op de nieuwe metalen Alu Steel-ski’s van Fischer. Nadat Franz Klammer in 1976 op Fischer-C4-ski’s de gouden medaille won bij de Olympische Spelen in Innsbruck hield niets de internationale expansie meer tegen. Tegenwoordig produceert Fischer Sports zo’n beetje elke tweede langlaufski ter wereld en daarnaast ski’s en toebehoren voor alpineskiën en skispringen. Bij de Olympische Winterspelen van 2018 in Pyeongchang won de ‘Fischer-familie’ maar liefs 90 medailles.

Hoe belangrijk is het om telkens met iets nieuws te komen?

Heel belangrijk. Bij Fischer kunnen ze een boek vol schrijven over de technische innovaties die hen aan de top houden, van de eerste langlaufski’s met metalen zijkanten tot ultralichte ski’s van carbon met een air core-kern (geperst papier in honinggraatmotief). Recente voorbeelden zijn de Turnamic®-sluiting – met een kliksysteem dat in en uit de ski stappen tot kinderspel maakt – en vacuüm fit-skischoenen – waar de buitenschoen met een 3D-scan wordt aangepast aan de voetvorm van de gebruiker. Bij Fischer hoeven ze niet per se het coolste merk te zijn. Liever onderscheiden ze zich door samen met de eindgebruikers (vooral wedstrijdsporters) op ervaring gebaseerde kwaliteitssprongen te maken. Geen wonder dat veel van de 450 medewerkers in Ried zelf gepassioneerde (hobby)skiërs

Waar worden ze gemaakt?

Er zijn twee belangrijke locaties. Sinds 1998 heeft Fischer een eigen fabriek in Moekatsjeve in de Oekraïne. Zo’n duizend medewerkers maken daar de eenvoudiger modellen. Alle hoogwaardige- en wedstrijdski’s worden geproduceerd bij het hoofdkantoor in Ried zelf. Voordat een ski gebruiksklaar is, zijn er tot wel vijftig handelingen nodig: van het op maat snijden van de lagen tot het monteren van de binding en het slijpen van de onderkant. Vooral de productie van langlaufski’s is complex, omdat hiervoor nog steeds hout wordt gebruikt – waarbij verschillende ultradunne planken handmatig rondom een lichtgewicht air-core-kern laag voor laag worden samengevoegd en daarna geperst. Met de productie van de ski’s die u dit winterseizoen wellicht koopt of huurt, zijn ze bij Fischer overigens altijd al in november van het jaar ervoor begonnen.

Waarom speeddating?

Het persen van ski’s is echt precisiewerk. Niet de machine bepaalt wanneer het goed is, maar de man of vrouw die de machine bedient. Zelfs als ski’s in paren worden geperst (zoals bij de ‘goedkopere’ modellen gebeurt) kan het zijn dat een tweetal achteraf geen klik heeft. Alleen als beide binnen dezelfde tolerantiegrens vallen, blijven ze een paar. Daarom dus is er speeddating voor ski’s nodig. Bij de goedkopere modellen gebeurt dat automatisch. Een machine leest de data (zoals dikte en vorm) van elke ski die uit de pers rolt en legt deze opzij. Vervolgens zoekt ze er een geschikte partner bij. In elke partij zitten wel ski’s die single blijven. Die worden opzij gelegd in de hoop dat er in de volgende partij wel een passende partner gevonden wordt. Bij de (langlauf)ski’s in het duurdere segment, zoals wedstrijdski’s, gebeurt het paren handmatig door een ervaren koppelaar, maar hoe goed die ook z’n best doet, sommige ski’s blijven altijd alleen.